Związek z narcyzem

Związek z narcyzemUważa się za lepszego niż inni, widzi tylko swój punkt widzenia, źle znosi krytykę, brakuje mu empatii… To tylko niektóre cechy osoby, którą śmiało można nazwać narcyzem. Narcyzm jest zespołem cech osobowości ale w znacznym nasileniu może stanowić jej zaburzenie, zwłaszcza kiedy znacznie utrudnia funkcjonowanie społeczne. Takie cechy osobowości wpływają na cale życie jednostki, w znacznym stopniu oddziałują na relacje społeczne, w tym związki. Jak wygląda związek z narcyzem, czy można być szczęśliwym w relacji z kimś, kto najbardziej kocha… samego siebie?

Kim jest narcyz i skąd bierze się narcyzm?

Narcyz jest to osoba o narcystycznych cechach osobowości albo o jej zaburzonej strukturze z powodu nasilenia owych cech.

Skąd bierze się narcyzm?

Może być uwarunkowany genetyzmie ale i środowiskowo. Zwykle nabywanie narcystycznych cech osobowości ma związek z wychowaniem. Młody narcyz może dorastać w niesprzyjającym dla niego środowisku, na przykład być wychowywany przez narcystyczną matkę (połączenie czynników genetycznych i środowiskowych). Takie matki nadmiernie kontrolują swoje dzieci, są egoistyczne, zaniedbują je emocjonalnie, umniejszają potrzeby dziecka i przedkładają nad nie własne, są roszczeniowe i chłodne. Takie zachowanie matki, najważniejszej osoby w życiu dziecka - ale również i ojca - bardzo negatywnie odbija się na samoocenie młodego człowieka. Wyrasta ono na osobę o niskiej samoocenie, co musi rekompensować sobie poczuciem własnej doskonałości, jakby samo siebie chciało przekonać, że jednak jest coś warte.

Życie uczuciowe narcyza
Życie uczuciowe Narcyza

Z drugiej strony narcyz często wychowuje się w rodzinie nadopiekuńczej, gdzie rodzice nadmiernie koncentrują się na dziecku, idealizują je, wyolbrzymiają zalety i osiągnięcia, nie zauważając wad. Dzieje się tak często w rodzinach z jednym dzieckiem lub po trudnych przejściach, np. chorobie dziecka czy śmierci rodzeństwa. Rodzice cała swoja miłość przelewają na dziecko, wychowując tak naprawdę… zakochanego w sobie narcyza.

Przekłada się to na funkcjonowanie osoby w dorosłym życiu, narcyz bowiem to osoba, która:

  • czuje się lepsza od innych;
  • jest skupiona na sobie, swoich pragnieniach i potrzebach;
  • jest przekonana o własnej wyjątkowości;
  • może przypisywać sobie sukcesy innych ludzi;
  • nie dostrzega swoich wad i słabszych stron, nie wykazuje chęci do pracy nad nimi;
  • wyolbrzymia swoje sukcesy, a umniejsza zasługi innych;
  • ma problemy z przyjmowaniem krytyki, również konstruktywnej;
  • ma niski poziom empatii;
  • bywa egoistyczna;
  • bywa arogancka i nieprzyjemna w kontakcie;
  • ma tendencje do poniżania innych;
  • jest mało tolerancyjna dla inności;
  • nie lubi ustępować;
  • może narzucać innym swoje zdanie;
  • lubi obwiniać innych za swoje niepowodzenia.

Narcyz chce być skale podziwiany i komplementowany, nie lubi, gdy nikt nie zwraca na niego uwagi, domaga się atencji oraz pochwał. To osoba żyjąca w iluzji na temat własnej osoby, ma problemy z wchodzeniem w relacje oraz utrzymywaniem ich. Czy narcyz może być w związku? Owszem ale relacja romantyczna z taki partnerem jest okupiona wieloma kosztami emocjonalnymi, zwłaszcza dla drugiej strony. Czy warto zdecydować się je ponosić? Jak wygląda związek i jak w nim wytrwać?

Związek z narcyzem - jak wygląda?

Zwykle o tym, że jesteśmy w związku w narcyzem dowiadujemy się, gdy jesteśmy już przez pewien czas w relacji. Na początku zawsze jest cudownie: idealizujemy drugą osobę, nie dostrzegając jej zalet oraz cieni naszego związku. Co zwykle zaczyna wzmagać nasza czujność? Zapewne to, że nasz partner jest po prostu…. egoistą. Nie troszczy się o nas, nasze potrzeby, siebie uważa za osobę najjawniejsza i idealną, nie dostrzega swoich błędów, własne potrzeby stawia zawsze na pierwszym miejscu. W takiej relacji czujemy się zwykle po prostu pomijani.

Związek z narcyzem - jak postępować?

Jesteś w związku z osoba o narcystycznych cechach osobowości i nie wiesz, jak się odnaleźć w relacji, jak zadbać o siebie? Poniżej kilka cennych wskazówek.

  1. Okazywanie uczuć - narcyz jest łasy na miłe słowa, komplementy, wyrażanie uczuć. Czy w relacji z nim można je okazywać i jak to robić, aby nie popadł w samozachwyt? Oczywiście, w związku, jak każdej innej relacji romantycznej należy okazywać sobie uczucia, należy jednak pamiętać, że narcyz może wykorzystywać nasze miłe i szczere słowa do samouwielbienia i podkreślania swojej wyjątkowości… Mówiąc o swoich uczuciach podkreślaj to cenisz w partnerze, wzmacniaj w nim dobre zachowania, np. "Kochanie, bardzo doceniam to, że mi pomogłeś, jesteś kochany i wiem, że mogę na Ciebie liczyć".
  2. Walka z manipulowaniem - narcyz lubi manipulować i przychodzi mu to z olbrzymią łatwością, również - a może nawet przede wszystkim - w związku. Gdy zauważasz, że ukochana osoba zaczyna Cię obrażać, stosuje szantaż emocjonalny - nie dyskutuj, przerwij to: "Kochanie, nie podoba mi się sposób, w jaki się do mnie zwracasz. Chciałabym, abyśmy odnosili się do siebie z szacunkiem. Jeśli zmienisz sposób mówienia do mnie, porozmawiamy na ten temat i wytłumaczę Ci, jak to wyglądało z mojej strony". Oczywiście narcyz może stwierdzić, że cudzy punkt widzenia go nie interesuje ale nie wdawaj się z nim w dyskusje, odejdź, zachowaj twarz i poczucie godności. Pokaz, że nie zgadzasz się na takie traktowanie, głośno nazywaj swoje uczucia i potrzeby.
  3. Kłótnie i spory - w każdym związku zdarzają się kłótnie, w relacji z narcyzem również warto się na nie przygotować. Narcyz lubi obarczać wszystkich winą za swoje niepowodzenia, wmawiać coś. Nie wdawaj się w takie spory, ucinaj rozmowy, argumentuj, proponuj gotowe rozwiązania: "Nie rozumiem na jakiej podstawie uważasz, że auto zepsuło się z mojej winy, skoro Ty byleś nim w pracy, a ja wzięłam taksówkę. Może warto zapytać mechanika, gdzie upatruje przyczyny usterki, zadzwonimy do niego, możliwe, że już coś ustalił?".
  4. Swoje miejsce w relacji - będąc w związku z narcyzem warto dbać o swoje miejsce relacji, podkreślać jakie mamy oczekiwania, potrzeby, pragnienia. Narcyz z natury się na nich nie skupia: widzi tylko to, co jest ważne dla niego. Dbaj o siebie, zauważaj siebie w tym związku i przypominaj, że tworzycie parę: "Przykro mi, że nie zapytałeś mnie co myślę na ten temat, chciałabym, abyś w przyszłości pamiętał o tym, że źle się czuję z tym, że mnie ignorujesz w takich sprawach, rozumiesz?"
  5. Praca nad poczuciem własnej wartości - w relacji z osobą zapatrzoną w siebie, egoistyczną i pozbawioną empatii na szwank narażone jest nasze poczucie własnej wartości. Warto więc regularnie pracować nad samooceną, dbać o  to, aby "zabiegi" narcyza nie osłabiły naszej pewności siebie. Warto postawić granice i nie pozwalać ich przekraczać, reaguj, gdy jego zachowanie jawnie godzi w Twoje poczucie własnej wartości, sprzeciwiaj się temu jasno i wyraźnie. Nawet jeśli partner widzi w Tobie tylko wady i umniejsza Twoje sukcesy, Ty pamiętaj o zaletach, mocnych stronach i osiągnięciach, ciesz się nimi każdego dnia. Znajdź czas dla siebie, realizuj się, spędzaj czas z przyjaciółmi, doskonal swoje talenty i pasje. To poprawi Ci nastrój i pomoże uporać się z negatywnymi emocjami, jakie może spowodować zachowanie Twojego narcystycznego partnera.

Uważasz, że mimo wszystko nie poradzisz sobie w tej relacji, związek jest męczący, negatywnie odbija się na Twojej samoocenie i pewności siebie? Porozmawiaj z partnerem, zaproponuj wizytę u specjalisty, np. psychologa czy terapeuty par. może spotkanie z osoba obcą ale jednocześnie fachowcem pomoże Wam znaleźć rozwiązanie. Ty również możesz udać się do psychologa, porozmawiać, pracować nad swoją samooceną i pewnością siebie. Najlepiej jednak, gdyby i narcyz - a przede wszystkim on - korzystał z fachowego wsparcia. Jeśli jednak on kategorycznie odmówi i nie będzie wykazywał chęci pracy nad sobą i związkiem… przyjdzie czas na rozważenie zakończenia relacji. To trudna i bolesna decyzja, w związku łączy nas bowiem uczucie ale warto pamiętać, że związek to praca dwóch osób. To relacja, bycie dla siebie i ze sobą. W związku powinniśmy odczuwać satysfakcję, dawać nam on powinien poczucie spełnienia i bezpieczeństwa. Jeśli tak nie jest: być może relacja nie jest taka, jakiej potrzebujemy.

Kto wytrzyma z narcyzem?

Czy każda osoba "nadaje się" do bycia w relacji z narcyzem? Okazuje się, że taka relacja może okazać się toksyczna dla wielu z nas, zwłaszcza osób o łagodnych cechach charakteru. W związku z narcyzem największą szansę "przetrwać" mają osoby pewne siebie, o wysokim poczuciu własnej wartości, silna psychicznie, otwarta, asertywna i bardzo wyrozumiała. Z drugiej strony w takim związku powinny poradzić sobie też osoby spokojne, cierpliwe i empatyczne, które mogą uczyć narcyzów empatii, współodczuwania, wrażliwości. Czy się uda? Na to pytanie nie ma jednej, dobrej odpowiedzi. Związek to ciągła praca, do pielęgnowanie relacji w każdej sekundzie wspólnego życia. Bardzo możliwe, że nasze wysiłki zostaną nagrodzone, a nasz związek będzie dawał nam szczęście, poczucie bezpieczeństwa i życiową satysfakcję.